Honden gebruiken, net als wolven, sociale vaardigheden om agressie te vermijden en te stoppen. Wij zijn niet gewend om deze signalen te lezen, ze vallen voor ons niet op, of zijn niet duidelijk. Met de nodige aandacht, training en begrip kan je verstaan wat je hond je tracht te vertellen en kan je in zijn taal antwoorden.
Kalmerende signalen worden gebruikt als preventie tegen conflicten (want honden zijn conflictvermijdende roedeldieren, anders kan de roedel niet overleven), ver voordat een conflict ontstaat. Ze moeten bedreigingen en problemen voorkomen en ze moeten stress en onrust, nervositeit, harde geluiden en andere onbehaaglijke dingen dempen. De signalen kunnen ook gebruikt worden door de hond om zichzelf te kalmeren. De signalen dienen ook om alle betrokken partijen zekerder te maken.
Onze honden erven deze manier van communiceren over en alle honden over de hele wereld hebben dezelfde signalen, ongeacht hun ras, grootte, kleur of vorm. Het is een universele taal.
Kalmerende signalen van Turid Rugaas p 14-18
Er zijn een aantal kalmerende signalen:
- het hoofd wegdraaien
- de blik naar beneden slaan ipv recht aan te kijken
- wegdraaien met de rug of zijkant naar iemand toe
- de neus met de tong likken
- bevriezen in een staande, zittende of liggende houding en zich volkomen passief opstellen
- langzame bewegingen maken ipv snelle vb in het stappen
- kwispelen ( witte vlag)
- spelboog maken
- gaan zitten of met de zijkant/rug naar je toe gaan zitten
- gaan liggen met de buik op de grond
- gapen
- in een bocht (eromheen) lopen, dus niet recht op elkaar aflopen
- snuffelen (met een beweging naar de grond, en de ogen volgen de beweging rondom hen)
- opsplitsen, of je als derde persoon/hond fysiek tussen twee personen/honden in plaatsen
- poot optillen
- met de ogen knipperen
- reactie overdracht of iets anders gaan doen
- markeren
- lachen
- met de lippen smakken
- een stomme kop trekken en puppygedrag vertonen
- je kinderachtig gedragen, ook al ben je volwassen
Honden en stress:
Wij mensen hebben een gezonde dosis stress nodig om te presteren, fit te zijn, alert te zijn enz… Dat is acute stress. Indien de stress blijft hangen en chronisch wordt, gaan er allerlei problemen ontstaan zoals bijvoorbeeld medische klachten. Bij honden is dit ook zo. Als het conflict of het medisch probleem of … niet verdwijnt gaat de hond is stress en vertoont gedragsproblemen zoals angst, agressie enz…
Wat maakt een hond gestresst
- directe bedreiging van honden, mensen, voorwerpen
- geweld, boosheid en agressie
- rukken en trekken aan de riem
- te hoge eisen bij de training en in het dagelijks leven
- te weinig beweging
- honger, dorst
- pijn en ziekte
- kou lijden of te warm hebben
- geen behoeft mogen doen
- te veel ruzie
- eenzaamheid
- schokkende gebeurtenissen
- te veel opwinding
- dierenarts, trimster, …
- plotselinge veranderingen
- enz…
Stresssignalen
- rusteloosheid
- overreactie op dingen
- gebruik van kalmerende signalen
- krabben
- zichzelf of een voorwerp likken, bijten
- blaffen, huilen, piepen
- diarree
- slechte geur afscheiding van mond of lichaam
- stramme spieren
- plotseling roos
- rillen
- verandering oogkleur
- achter de staat aanjagen
- hijgen
- slechte concentratie
- slechte eetlust
- vaker plassen dan normaal
- allergie en huidproblemen
- fixatie op dingen vb lichtstralen, vliegen happen enz…
- afreageren of rederectie gedrag
- agressief gedrag
- enz…
NB vrolijk zijn is niet gelijk aan een explosie van energie.
Hoe de stress verminderen
- aanpassen van de omgeving vb lawaai en drukte verminderen
- routine en tijdsindeling veranderen
- stoppen met straffen en agressie
- zelf kalmerende signalen herkennen en gebruiken
- voldoen aan de dagelijkse behoeften van de hond in beweging, voeding, rust enz…
- een balans creëren tussen beweging, activiteit en rust
- de hond een deel van de roedel laten zijn, samen zijn
- de hond niet omklemmen, boven gaan hangen enz… wat als bedreigend kan overkomen
Angst en troosten
Hond heeft angst en reageert: schrikt of wijkt.
schrikken: dan staat u stil, negeert (geen oogcontact, lichamelijk contact en niets zeggen) de hond en wacht u tot de hond kalm is/zich herstelt om weer verder te gaan. Je zegt dus eigenlijk met je lichaamstaal tegen de hond dat er niets mis is en geeft hem de kans om te herstellen. Dat kan je vergelijken met als je aan het rijden bent en de auto voor je stopt heel brusk en je rijd er bijna op, het is normaal dat je angst hebt/schrikt en even je hart sneller zal slaan maar je zal je herstellen, er is nl niets gebeurt en gewoon doorrijden.
wijken of met andere woorden ervan vluchten: hier is er wel een diepe angst/trauma. Dan is het je taak om veiligheid te bieden en eventueel de hond op te pakken, enz… lichamelijk contact is hier belangrijk. Het troostend toespreken zou ik vermijden omdat dat op dezelfde toon is als belonen, hoewel de hond hier in zulke psychologische toestand zit dat hij niet meer vatbaar is om te leren. Het leerproces wordt door angst geblokkeerd.