Imitation / Nabootsing

Je hebt een zaadje in je. Alleen als dat ontkiemt en uitgroeit tot een boom, kom je tot bloei. Dan beleef je je extase, je zegening. Maar als je anderen gaat navolgen, zal dat zaadje niet tot leven komen. En je mag dan alle idealen van de wereld vergaard hebben en succesvol geworden zijn, je zult je toch leeg voelen, omdat niets anders je leegte kan vullen. Alleen jouw zaadje, wanneer het een boom geworden is, kan je vullen. Je zult je alleen vervuld kunnen voelen als jouw waarheid tot bloei is gekomen, nooit voordat het zo ver is.

Zenmeester Gutei had de gewoonte elke keer zijn vinger in de lucht te steken als hij een vraag over zen beantwoordde.

Een heel jonge discipel begon hem dit na te doen; telkens als hem iemand vroeg waar zijn meester over gesproken had, stak de jongen zijn vinger in de lucht. Gutei kreeg dit te horen en toen hij op een dag de jongen verraste op het moment dat die de vinger in de lucht stak, greep hij hem vast, haalde een mes te voorschijn, sneed de vinger af en wierp die weg. Toen de jongen huilend wegliep, riep Gutei: `Stop!’

De jongen bleef staan, draaide zich om en keek de meester door zijn tranen aan. Gutei had zijn vinger in de lucht gestoken. De jongen probeerde zijn vinger op te steken maar toen hij besefte dat die er niet was, boog hij. Op dat moment werd hij verlicht.

Dit is een heel vreemd verhaal en het zit er dik in dat je het verkeerd opvat, omdat niets zo moeilijk is als de gedragingen van een verlicht iemand te begrijpen. Meesters doen nooit iets zomaar, zelfs niet het opsteken van een vinger… Gutei hief niet altijd een vinger op, alleen als hij een vraag over zen beantwoordde. Waarom? Al je problemen zijn het gevolg van je gefragmenteerdheid, je verdeeldheid, je chaos, je disharmonie. En wat is meditatie? Niets anders dan een eenheid worden. De antwoorden van Gutei waren bijkomstig, de ene opgestoken vinger was hoofdzaak. Hij zei daarmee zoveel als: `Wees één en al je problemen zijn opgelost!’

De jongen begon hem te imiteren. Welnu, met nadoen kom je nergens. Nadoen impliceert dat je het buiten jezelf bent gaan zoeken, het is niet iets dat binnen je gebeurt. Je hebt een zaadje in je, als je anderen nadoet, zal dat zaadje niet tot leven komen.

Gutei moet heel veel mededogen gehad hebben. Alleen uit mededogen kun je zo hard optreden – in de neiging tot imiteren moet radicaal het mes worden gezet. De vinger is maar symbolisch. De jongen moet een hevige schok toegediend krijgen en de pijn moet tot in het diepst van zijn ziel gaan. Een heel intens moment van bewustwording, een heel drastische aanpak… Gutei riep: `Stop!’ Op het moment van stoppen, was er geen pijn meer.

Als de meester de vinger opsteekt, steekt de jongen uit gewoonte de zijne – die er niet meer is – op. En voor het eerst dringt het tot hem door dat hij niet het lichaam is: hij is gewaarzijn, bewustzijn. Hij is een ziel en het lichaam is slechts de woning.

Je bent het licht in jezelf – niet de lamp maar de vlam.