Wat is Yoga?


Toen wij meer dan een kwarteeuw geleden begonnen met ons yoga-onderricht, bestonden er bijna uitsluitend verkeerde voorstellingen over Yoga. Wel, meer dan dertig jaar later is er nog niet zoveel veranderd !

Daarom misschien beter even duidelijk maken wat Yoga niet is.

  • Yoga is geen gymnastiek, turnen of welk ander systeem van lichaamscultuur dan ook.Toch maakt Yoga gebruik van het lichaam!
  • Yoga is geen oosters of Indisch product. Yoga is universeel en inherent in de mens aanwezig. Toch zijn de meeste huidige yogatechnieken ontstaan in India, dat Yoga gekoesterd en ontwikkeld heeft doorheen de eeuwen.
  • Yoga is geen godsdienst of sekte. Deze immers binden je met dogma’s en andere middelen en maken je afhankelijk. Bedenk dat ook het christendom gestart is als een, althans volgens de Romeinse beschaving van toen, bedenkelijke sekte. Yoga maakt je echter onafhankelijk en geestelijk vrij. Toch laat het je toe je geestelijke en religieuze leven te verdiepen.
  • Yoga is geen modeverschijnsel, een tijdverdrijf van “doordraaiende” filmsterren, publiciteit zoekende sportmensen of publiek-geile muzikanten.
  • Yoga bestaat op zijn minst reeds 5000 jaar en de laatste archeologische vondsten verwijzen naar een ouderdom die misschien nog duizenden jaren verder reikt!
  • Yoga is ook niet “op je hoofd staan” of je in vreemde bochten wringen, al sta je binnenkort misschien op je hoofd en lig je misschien in één of andere vreemde houding. Yoga is veeleer leren met je beide voeten stevig op de grond te staan.
  • Tenslotte, Yoga is geen houding die aan het leven vreemd is of van het leven vervreemdt. Intengedeel, Yoga vergroot en verdiept je levensbewustzijn, verhoogt er de kwaliteit van en brengt je in contact met iemand die je waarschijnlijk niet kent: je Zelf. En wel in de betekenis die boven een Griekse tempel prijkte: “Gnoothi se auton” of “Ken je Zelf.” Dit bevrijdt je van je eigen Wezens-vervreemding en schenkt je Zelf-bewustzijn en Zelf-vertrouwen.

Als we al het voorgaande een beetje begrijpen, dan kunnen we ook verstaan dat Yoga vooral een toestand van de geest is, een wijze van leven, een andere geestelijke instelling, die ons toelaat te leven als Bewuste Mensen, vervuld van Rust en Vrede en Zelfvertrouwen.

Het woordje Yoga komt uit het Sanskriet, één van de oudste Indo-Europese talen, dat reeds meer dan tweeduizend jaar een dode taal is. De grammatica werd een paar eeuwen voor onze tijdrekening definitief vastgelegd en sedertdien nooit meer veranderd. Men beschouwde de taal als volmaakt. Vandaar de naam, want Sanskriet betekent gepolijst, perfect. Toch wordt de taal nog steeds gebruikt voor het schrijven van zowel literatuur als wetenschappelijke werken.

Het Sanskriet woordenboek van Sir Monier-Williams geeft voor het woord Yoga meer dan vijftig verschillende verklaringen. In ons geval betekent het: éénmaken, verenigen.

Daaruit volgen verschillende bepalingen:

  • “Yoga is éénmaken of verenigen van het individuele Zelf met het kosmische Zelf.”
  • “Yoga is het tot rust brengen van de golven van de geest.” – Patanjali, Yoga Sutra’s (I, 2)
  • “Yoga is het bundelen (verenigen) van alle krachten.”
  • “Yoga is evenwichtigheid.” – Bhagavad Gita (II, 48)
  • “Yoga is vaardigheid in handelen.” – Bhagavad Gita (II, 50)

Verschillende van deze bepalingen komen, zoals je ziet, uit de twee belangrijkste basisboeken van Yoga: De “Yoga Sutra’s” van Shri Patanjali (± 300 v. Chr.). en de “Bhagavad Gita”, een onderdeel van het grote epos van het Mahabharata, dat na eeuwenlange overlevering rond 400 v. Chr. op schrift werd gesteld.

Zoals je merkt, Yoga heeft tot nu toe de tijd getrotseerd!

Het is dan ook in de eerste plaats een soort holistische ervaringswetenschap die zich vooral bezighoudt met gebieden van ons bestaan die bij ons nog nauwelijks onderzocht zijn. Daarop steunend is de Yogi (beoefenaar van Yoga) soms tot ongelooflijke prestaties in staat. De Universiteit van Tokyo beschikt over een uitgebreid rapport over Swami Yogeshwarananda Saraswati Ji, de auteur van o.a. “De Wetenschap van de Ziel” (uitgave Ankh- Hermes, met een voorwoord van Atma Muni), waarin hij zijn beheersing toont over zijn hartslag, bloedsomloop, ademhaling, enz. Hij zette namelijk naar believen zijn hart en ademhaling voor onbepaalde tijd stil! Hij stierf in april 1985 op de leeftijd van 99 jaar.

Samenvattend zouden we het zo kunnen formuleren: Yoga is meester zijn over zichzelf. Het is het leren beheersen van zijn lichamelijke en geestelijke kwaliteiten. Het is bewust leven, met innerlijke rust, en in vrede met zichzelf en met anderen, gezond en vervuld van innerlijk geluk.

Yoga is dus, we herhalen het, een manier van leven.!

Maar deze manier van leven moet men leren. Men begrijpt dat hier geen hokus-pokus bij te pas kan komen. Geen toverformule van “in-één-twee-drie”.

Om zo te kunnen leven moeten de oorzaken van alles wat verkeerd gaat met de wortel uitgeroeid worden. En daarvoor biedt Yoga een heel systeem aan van technieken en inzichten. En daar gaan we dan, want Yoga is vóór alles: doen!

We moeten, via de hulpmiddelen, leren zo te leven, dat we in alle omstandigheden beschikken over een zo goed mogelijke fysieke conditie en dat we steeds zo handelen dat ons binnenste vervuld is van rust en vrede…

Aangezien Yoga te maken heeft met alle facetten van ons menselijke zijn, is het te begrijpen dat er vele soorten Yoga bestaan, die elk van één van die facetten vertrekken en er in de aanvang een klemtoon op leggen. Toch blijft achter al deze verscheidenheid de eenheid bewaard en voert elke Yoga uiteindelijk naar hetzelfde doel : de Zelf-realisatie.

Onder de vele soorten Yoga vermelden we als voornaamste:

Jnana Yoga


De filosofische en intellectuele Yoga. Hierbij wordt via meditatief denken een steeds diepere toestand van bewustzijn bereikt en een zich steeds verdiepend Inzicht.
Bhakti Yoga
Hier maakt men gebruik van overgave en liefde.
Karma Yoga
De Yoga van het onbaatzuchtige handelen.
Mantra Yoga


De Yoga die gebruik maakt van mantra’s of vibraties die voeren naar steeds hogere en fijnere bewustzijnstoestanden en die in de aanvang de geest tot evenwicht en rust brengen.
Hatha Yoga





De Yoga van de beheersing van de levensenergie (prana), die gebruik maakt van lichaamshoudingen (asana’s), fijnere psycho-energetische technieken (mudra’s), knopen of blokkeringen (bandha’s) en zogenaamde ademhalingstechnieken (pranayama’s). Hij streeft naar de controle over de polaire levensenergie (Ha = zonne- tha = maanenergie, of moderner uitgedrukt, positieve en negatieve energie).

Verder zijn er nog Laya, Nada, Shabda, Asparsha, Kundalini, Sahaja en andere soorten. Vooral Laya, Kundalini en Sahaja moeten met de grootste voorzichtigheid benaderd worden. Maar al te dikwijls voeren deze vormen, die op zichzelf zeer zuiver zijn, tot zware mentale problemen. Zij zijn zeer veeleisend waar het de zuiverheid van geest van de beoefenaar betreft, maar evenzeer waar het de zuiverheid van geest van de leraar betreft. Vaak is er zelfs vermenging met pure magische praktijken van laag allooi… Daarom moeten ze beschouwd worden als zeer gevaarlijk. Hiervoor werd reeds meerdere malen door tal van auteurs in verschillende geschriften gewaarschuwd.