Els, toen ik las hoe je je werkzaamheden omschrijft, rezen er bij mij toch een paar vraagtekens. Bij zangcoach kan ik me wel iets voorstellen, maar wat is in vredesnaam een trobairitz?
Trobairitz is een woord uit het Occitaans (Langue d’Oc) en betekent een vrouwelijke troubadour. De meeste mensen kennen wel de troubadours uit de Middeleeuwen, de dichters-zangers die tussen de verschillende Franse hoven trokken om de adel te vermaken met hun muziek en dichtkunst. De troubadoursliederen hadden vaak de hoofse Liefde als thema; de onbereikbare liefde hetzij voor een getrouwde vrouw van adel, hetzij voor “De Vrouwe”… Wat velen niet weten is dat er ook een paar vrouwelijke troubadours geleefd hebben. Veel is er niet bekend over hen maar de idee dat er ooit vrouwen rondtrokken met verhalen en muziek was voor mij voldoende om te besluiten in hun voetsporen te willen treden. Vandaar de naam trobairitz. Het omvat die elementen die ik ook naar buiten wil dragen: al reizende mensen inspireren door muziek en het vertellen en delen van mijn ervaringen en belevenissen.
Op welke manier wil je dan een moderne troubadour zijn?
Op bepaalde tijdstippen nodig ik mensen uit om deel te nemen aan het orakel van Trobairitz. Dit is een concept door mij ontwikkeld, geïnspireerd door de verschillende orakelprincipes die we kennen. Tijdens het orakel van Trobairitz trekken 12 deelnemers een kaart en die bepalen welke liederen en verhalen uit mijn verzameling aan bod zullen komen. Zo bepalen ze dus zelf het verloop van de avond en op deze manier blijft een voorstelling steeds verrassend en uniek.
Voor mensen die houden van kleinschaligheid bestaat de mogelijkheid mij voor een avond uit te nodigen bij hen thuis om samen met vrienden en kennissen te genieten van een ‘huiskamer’orakel .
Het orakel stem ik af op bepaalde thema’s zoals bv de jaarfeesten. De gekozen data vragen ons vaak even stil te staan bij de symboliek van het moment, zoals bijvoorbeeld de lente – of winterequinox. Maar ook andere thema’s komen aan bod.
Je hebt me verteld dat je onlangs je eerste CD uitgebracht hebt. Kun je me hierover wat meer vertellen?
Een paar jaar geleden ontstond bij mij de wens om een rustgevende CD te maken met de hoorn en mijn stem. Ik ben jarenlang professioneel hoorniste geweest in symfonische orkesten en ik wilde de hoorn eens op een andere manier laten klinken. De klank van de hoorn vibreert nl. op hartstrilling, en dat wordt vaak als heel transformerend ervaren (hoorn in het Frans: cor (-coeur).
Ik had toen al heel wat onderzoek gedaan naar de rol van de hoorn en de symboliek van dit instrument. Bleek dat de hoorn een oeroud instrument was, met een belangrijke symboliek. Zo vertellen de Hindoe’s dat Brahma de wereld geschapen heeft door het blazen op de oerschelp (een voorloper van de hoorn) en in de bijbel weerklinkt de ramshoorn, de sjofar, telkens wanneer God het woord neemt.
Maar de oudste afbeelding van een hoorn fascineerde me het meest: een rotstekening uit een grot in de Dordogne van 28.000 jaar geleden met daarop een vrouw die een hoorn vasthoudt, de Venus van Laussel. Opnieuw een vreemd gevoel van verbinding. Net als ik een vrouw met een hoorn, wat zou haar verhaal geweest zijn? Toen ik deze twee woorden (vrouw-hoorn) bij Google intypte kreeg ik verschillende links naar vrouw met een hoorn, oftewel vrouw met een-hoorn. De eenhoorn deed zijn intrede…
Deze informatie diende ook als inspiratiebron voor het schrijven van het nieuwetijdssprookje ‘De terugkeer van Trobairitz’. Dat is een verhaal voor groot en klein met in de hoofdrol een vrouw en de eenhoorn.
Ik zal hierover niet langer uitwijden maar ziehier de bronnen van inspiratie voor mijn CD.
In deze periode leerde ik ook Patrik Niels van Merlyn kennen, een muzikale duizendpoot en opname-expert. Het avontuur kon beginnen. Patrik nam de opnames en het inspelen van de soundscapes voor zijn rekening (soundscape=klanklandschap als basis voor improvisaties, denk aan filmmuziek) en ik improviseerde met mijn stem en de hoorn. Het resultaat is een CD vol filmmuziek, bij een film waar ieder zijn gading vindt want tijdens deze klankreis verzin je de verhaallijn namelijk helemaal zelf.
Zo te horen ligt er al een hele weg achter je van zoeken en vinden, wat zijn de plannen in de nabije toekomst?
Wel, zoals je weet organiseer ik al een aantal jaren workshops en vakantieweken waarin ik mensen coach bij het ontdekken van hun natuurlijke stem. We ontdekken de kracht van onze natuurlijke stem en uiten daarna -al zingend- wat ons bezielt. Een helende reis die ons verbindt met wie we zijn. In dit boeiende werk ligt mijn hart en ik hoop dit nog lang te kunnen doen.
Nieuw dit jaar zijn de zangworkshops en inspiratiereizen naar het buitenland. Hiervoor werk ik samen met professionele reisorganisaties. In juli begeleid ik een zangweek in de Katharenstreek in Zuid-Frankrijk waar we op mystieke plekjes gaan zingen. In november trekken we naar Marokko voor een inspiratiereis met de Muze als gids. Dat belooft een verwennerij voor alle zintuigen te worden! Zingen in de woestijn, Marokkaans koken in het Atlasgebergte en veel meer.
Maar ook hier in Vlaanderen staat er nog een geweldig project op stapel dat al mijn passies verbindt: het zingen, mensen coachen en mijn streven naar verbondenheid. In samenwerking met de vzw YOU bied ik een basisopleiding “Community Music” aan voor mensen die graag een zangcirkel willen modereren. Het is welbekend dat samen zingen mensen op een eenvoudige manier met elkaar verbindt. Wanneer ik zingen zeg, dan bedoel ik niet het zingen zoals je op de muziekschool leert waar alles perfect moet klinken. Nee, gewoon zingen omdat je het leuk vindt, zoals vroeger in de huiskring gebeurde. We weten dat veel mensen een enorme heimwee hebben naar zulke momenten, en deze opleiding wil moderators voorbereiden zo’n zangcirkels vorm te geven. De basisopleiding is vooral bedoeld als reis naar binnen voor de moderators of ieder die hierin belangstelling heeft. Ze biedt een stevig fundament en de kracht van het zingen wordt aan de lijve ervaren. Het tweede jaar doet dienst als verdiepings- en opleidingsjaar voor de moderators waar verschillende aspecten van een muziekgroep leiden aan bod komen. Een greep uit het aanbod: hoe leer ik een lied aan, welke eenvoudige begeleidingsmanieren kan ik gebruiken, stemvorming, werken met ritme, welke muziek past bij de levenscycli, communiceren via lichaamstaal en muziek, helende aspecten van klank,… Deze opleiding is uniek in zijn soort in de Benelux en ik kan nauwelijks wachten om ermee te beginnen!
Dat kan ik me voorstellen. Het klinkt me als muziek in de oren. Ik wens je alvast veel plezier bij alle plannen en heel erg bedankt voor dit gesprek!
Voor meer informatie rond het werk van Els Cuypers: www.elscuypers.be
Beluisteren van enkele CD-tracks: Klik hier
CD ‘The return of Trobairitz’ kan jeonline bestellen op: Symbolic-Books
Prijs: 19.50 €